คดีสัญญากู้ยืม สัญญาซื้อขาย สัญญาว่าจ้าง

สัญญากู้ยืม

ชำระหนี้เป็นอย่างอื่นนอกจากเงินได้หรือไม่?

สัญญากู้ยืมเงินเป็นการโอนไปซึ่งกรรมสิทธิ์ในเงินที่กู้ยืม ผู้กู้ไม่จำต้องคืนเงินเป็นเงินส่วนที่ยืมไป แต่เอาเงินจากที่ใดมาคืนก็ได้ ขอให้เป็นเงินที่มีจำนวนเท่ากับเงินที่ยืม ก็ใช้ได้ อย่างไรก็ดี เงินที่กู้ยืมอาจเปลี่ยนเป็นสิ่งของหรือทรัพย์สินอย่างอื่นก็ได้ หากการกู้ยืม เงินนั้น ๆ ผู้กู้ยอมรับเอาสิ่งของหรือทรัพย์สินอย่างอื่นไว้แทนจากผู้ให้กู้ ซึ่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 656 บัญญัติว่า

 “ถ้าทำสัญญากู้ยืมเงินกัน และผู้กู้ยืมยอมรับเอาสิ่งของ หรือทรัพย์สินอย่างอื่น แทนจำนวนเงินนั้นไซร้ ท่านให้คิดเป็นหนี้เงิน ค้างชำระโดยจำนวนเท่ากับราคาท้องตลาด แห่งสิ่งของ หรือทรัพย์สิน นั้นในเวลาและ ณ สถานที่ส่งมอบ ถ้าทำสัญญากู้ยืมเงินกันและผู้ให้กู้ยืมยอมรับเอาสิ่งของหรือ ทรัพย์สินอย่างอื่น เป็นการชำระหนี้แทนเงินที่กู้ยืมไซร้ หนี้อันระงับไป เพราะการชำระเช่นนั้นท่านให้คิดเป็น จำนวนเท่ากับราคาท้องตลาด แห่งสิ่งของ หรือทรัพย์สินนั้นในเวลาและ ณ สถานที่ส่งมอบ ความตกลงกันอย่างใด ๆ ขัดกับข้อความดั่งกล่าวมานี้ท่านว่าเป็นโมฆะ”

หลักฐานการกู้ยืม 

• กรณีจำนวนเงินที่กู้ยืม ไม่เกิน 2,000 บาท กฎหมายไม่ได้กำหนดให้ต้องทำหลักฐานการกู้ยืมต่อกัน แม้ตกลงยืมเงินกันด้วยวาจา เมื่อเกิดการผิดข้อตกลงหรือผิดสัญญาก็สามารถฟ้องร้องบังคับคดีกันได้ตามกฎหมาย
• กรณีกู้ยืมเงิน มากกว่า 2,000 บาทขึ้นไป ต้องทำสัญญาการกู้ยืมและต้องมีลายมือชื่อของผู้กู้อยู่ในสัญญา หากไม่มีหลักฐานหรือสัญญา จะไม่สามารถฟ้องร้องบังคับคดีได้ แม้ว่าหนี้นั้นจะชอบด้วยกฎหมายก็ตาม

รายละเอียดเอกสารสัญญากู้

สัญญากู้ยืมเงินหรือหลักฐานการกู้ยืมจะอยู่ในรูปของหนังสือ จดหมาย หรือเอกสารใดๆ ที่เขียนขึ้นเอง หรือจะอยู่ในรูปของแบบฟอร์มทางการก็ได้ แต่จำเป็นต้องมีองค์ประกอบในสัญญา ดังนี้

1. วันที่ทำสัญญากู้
2. ชื่อผู้กู้, ชื่อผู้ให้กู้
3. จำนวนเงินที่กู้
4. กำหนดการชำระเงินคืน
5. ดอกเบี้ยต่อเดือน/ต่อปี (ถ้ามี)
6. ลายมือชื่อผู้กู้
7. ลายมือชื่อผู้ให้กู้ (มีหรือไม่มีก็ได้)

อาจเพิ่มรายละเอียดยิบย่อยลงไป เช่น สถานที่ทำสัญญา ผลของการผิดสัญญา และพยานในการทำสัญญา ส่วนใครที่จะทำการกู้เงินจากธนาคาร รายละเอียดของสัญญาการกู้ยืม รวมไปถึงเงื่อนไขการให้กู้ต่างๆ ก็จะขึ้นอยู่กับธนาคารนั้นๆ

สัญญาซื้อขาย

หลักเกณฑ์การทำสัญญาซื้อขาย

1. ตัวบุคคล : ผู้ซื้อและผู้ขายทั้งสองคนต้องมี สติปัญญาพอสมควรที่จะตัดสินใจทำสัญญากันได้เอง มุมมองของกฎหมายนั่นก็คือต้อง บรรลุนิติภาวะ โดยปกติก็คือมีอายุ 20 ปีบริบูรณ์
2. ความต้องการ : ผู้ซื้อต้องมีความต้องการที่จะซื้อ ผู้ขายก็ต้องมีความต้องการที่จะขายทรัพย์สินนั้นจริงๆ โดยทั้งสองฝ่ายต้องแสดงความต้องการของตนให้อีกฝ่ายหนึ่งรู้ด้วย
3. เป้าหมาย : ผู้ซื้อมีเป้าหมายที่จะได้กรรมสิทธิ์หรือเป็นเจ้าของในทรัพย์สินนั้น ผู้ขายก็มีเป้าหมายที่จะได้เงินจากทรัพย์สินนั้น สำคัญที่เป้าหมายของทั้งสองฝ่ายต้องไม่มีกฎหมายห้าม ไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน และต้องเป็นเป้าหมายที่เกิดขึ้นได้จริงๆด้วย
4. โอนกรรมสิทธิ์ : ผู้ขายต้องโอนกรรมสิทธิ์ให้กับผู้ซื้อ การโอนกรรมสิทธิ์นั้นอาจเกิดขึ้นแม้ว่าผู้ซื้อจะยังไม่ได้รับมอบทรัพย์หรือมีไว้ครอบครอง
5. ชำระราคาทรัพย์สิน : ผู้ซื้อต้องตกลงว่าจะชำระราคาทรัพย์สินให้กับผู้ขาย หรืออาจเป็นกรณีที่แค่ตกลงไว้ก็เพียงพอแล้ว ยังไม่จำเป็นต้องมีการชำระกันจริงๆก็ได้ 

วิธีการทำสัญญาซื้อขาย 

• กรณีซื้อขายสังหาริมทรัพย์นั้นไม่มีแบบเฉพาะ การแสดงความจำนงว่าต้องการซื้อขายทรัพย์สินอาจทำได้โดยปากเปล่าก็ได้ หรือจะเป็นลายลักษณ์อักษร หรือโดยวิธีการใดก็ได้ เมื่อตกลงซื้อขายกันแล้วกรรมสิทธิ์โอนทันทีและก่อให้เกิด “หนี้” ทั้งสองฝ่ายที่ต้องชำระให้กัน
• แต่กรณีซื้อขายอสังหาริมทรัพย์และสังหาริมทรัพย์ชนิดพิเศษนั้นมีแบบที่กฎหมายกำหนดไว้ แบบที่กฎหมายบังคับให้ทำแม้จะตกลงว่าจะซื้อจะขายก็ตามก็คือ การทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่

• “อสังหาริมทรัพย์” คือ ทรัพย์ที่เคลื่อนที่ไม่ได้/ที่ตรึงตราแน่นหนาถาวรกับที่ดิน ได้แก่ ที่ดิน บ้านเรือน ตึกแถว อาคารสิ่งปลูกสร้าง ไม้ยืนต้น แม่น้ำลำคลอง แร่ธาตุ กรวด ทราย รวมถึงสิทธิที่เกี่ยวกับกรรมสิทธิ์ในที่ดิน เช่น ภาระจำยอม สิทธิอาศัยสิทธิเก็บกิน สิทธิจำนอง
• “สังหาริมทรัพย์ชนิดพิเศษ” ได้แก่ เรือกำปั่น/เรือระวางตั้งแต่ 5 ตันขึ้นไป เรือกลไฟ แพอยู่อาศัยของคน สัตว์พาหนะใช้ขับขี่ลากเข็น และบรรทุก เช่น ช้าง ม้า โคกระบือ

หากไม่มั่นใจในเรื่องเอกสารหรือการโอนกรรมสิทธิ์ สามารถหาที่ปรึกษากฎหมาย หรือ จ้างทนายความ ผู้มีความเชี่ยวชาญได้

สัญญาว่าจ้าง

รายละเอียดสัญญาว่าจ้าง

1. ระยะเวลาสัญญา : มี 3 ประเภทคือ กำหนดระยะเวลาที่แน่นอนไม่มีกำหนดระยะเวลาที่แน่นอน และถือเอาเวลาที่งานสำเร็จเป็นจุดสิ้นสุด หากเป็นสัญญาที่กำหนดระยะเวลาที่แน่นอน ควรจะมีกำหนดเวลาอย่างน้อย 1 ปีขึ้นไป
2. เนื้อหาของงาน : ผู้ว่าจ้างต้องกำหนดให้ผู้ใช้แรงงานทำงานอะไร เป็นเนื้อหาสำคัญที่ผู้ใช้แรงงานยอมรับว่าเป็นหน้าที่ที่ควรปฏิบัติ เช่น ระบุตำแหน่งงาน ลักษณะงาน ขอบข่ายของงาน รวมถึงภาระหน้าที่ในการผลิตงานให้บรรลุเป้าหมายด้านคุณภาพและประสิทธิภาพ
3. คุ้มครองแรงงาน : ผู้ว่าจ้างจะต้องมีมาตรการในการรักษาความปลอดภัยและสุขอนามัยของผู้ใช้แรงงาน
4. ค่าตอบแทน : ผู้ว่าจ้างจ่ายค่าจ้างให้แก่ผู้ใช้แรงงานในรูปของเงิน ตามตำแหน่งหน้าที่ ความสามารถ โดยค่าตอบแทนจะต้องระบุ จำนวนเงิน วันและสถานที่จ่ายค่าตอบแทน และค่าตอบแทนนั้นต้องไม่ต่ำกว่าที่กฎหมายกำหนดไว้
5. ระเบียบการทำงาน : กฎข้อบังคับที่ผู้ใช้แรงงานต้องเคารพปฏิบัติเมื่ออยู่ในระหว่างการทำงาน กฎที่ตั้งขึ้นในหน่วยงานนั้นเป็นระเบียบที่ผู้ใช้แรงงานปฏิบัติตาม
6. สิ้นสุดสัญญา : เงื่อนไขที่ทำให้สัญญาสิ้นสุดลงต้องระบุในสัญญา โดยเงื่อนไขนั้นอาจนอกเหนือจากที่กฎหมายกำหนดไว้อาจเป็นข้อตกลงการสิ้นสุดสัญญาว่าจ้างระหว่างผู้ใช้แรงงานกับผู้ว่าจ้างก็ได้
7. การผิดสัญญาว่าจ้าง : ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจงใจหรือประมาทผิดสัญญา จนทำให้สัญญาว่าจ้างไม่อาจดำเนินการต่อไปได้ตามปกติ ฝ่ายที่ผิดสัญญา ควรจะต้องรับภาระความรับผิดชอบที่เกิดจากจากการกระทำผิดสัญญาตามกฎหมายกำหนด ความรับผิดชอบนั้นต้องยุติธรรมและมีเหตุผล

ขั้นตอนการทำสัญญาว่าจ้าง

1. คู่สัญญาทั้งสองฝ่าย ควรประเมินตนเองว่าตรงกับเงื่อนไขในการรับพนักงานหรือไม่
2. การเขียนสัญญาจ้างงานจะต้องถูกต้องตามกฎหมายและนโยบายของประเทศ และต้องอิงกับสภาพความเป็นจริง
3. เนื้อหาของสัญญาจะต้องเขียนกระชับหรือละเอียด และเป็นไปตามกฎหมายและกฎระเบียบของประเทศ
4. ภาษาที่ใช้ในสัญญาจะต้องเข้าใจง่าย เพื่อหลีกเลี่ยงคู่สัญญาเกิดความเข้าใจหรือมีความเห็นไม่ตรงกัน
5. ควรกำหนดความรับผิดชอบของคู่สัญญาให้ชัดเจน ความรับผิดชอบไม่เพียงแต่เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในสัญญา แต่ยังเป็นหลักฐานที่สำคัญอย่างหนึ่งในการตัดสินข้อพิพาทด้านแรงงานด้วย
6. วันที่ทำสัญญาและวันที่สัญญามีผลบังคับใช้จะต้องเขียนไว้ชัดเจน
7. หน้าที่ของผู้ใช้แรงงานที่กำหนดในสัญญาต้อง ไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน
8. เมื่อทำสัญญาเสร็จแล้วควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ นักกฎหมาย หรือหาทนายที่รับร่างสัญญา เพื่อตรวจสอบความถูกต้องของสัญญาและหลีกเลี่ยงปัญหาในอนาคต

การเลิกสัญญา

• ผู้ใช้แรงงานเสนอยกเลิกสัญญาว่าจ้าง จะต้องทำหนังสือแจ้งถึงผู้ว่าจ้างเป็นลายลักษณ์อักษรล่วงหน้า 30 วัน
• หรืออาจมีเหตุที่กฎหมายกำหนดให้สามารถบอกเลิกสัญญาเมื่อไหร่ก็ได้ เช่น ผู้ว่าจ้างบังคับให้ทำงานโดยใช้ความรุนแรง คุกคาม หรือจำกัดเสรีภาพส่วนบุคคลโดยผิดกฎหมาย การทำงานนั้นมีสภาพเลวร้าย บ่อนทำลายสุขภาพของพนักงานอย่างร้ายแรงโดยได้รับการยืนยันจากหน่วยงานด้านแรงงานหรือสาธารณสุข เป็นต้น

รายละเอียดเอกสารสัญญาว่าจ้าง

1. วันที่ทำสัญญาว่าจ้าง
2. ชื่อผู้ว่าจ้าง, ชื่อผู้ใช้แรงงาน/ผู้รับจ้าง
3. ที่อยู่สถานที่ทำงาน
4. จำนวน วันที่ และช่องทางการจ่ายค่าจ้าง
5. หน้าที่ผู้รับจ้าง เงื่อนไขความสำเร็จของงาน/กำหนดเวลางาน
6. เวลาการทำงาน
7. สวัสดิการ
8. ระยะเวลาของสัญญา
9. การเลิกสัญญา
10. ลายมือชื่อผู้ว่าจ้าง
11. ลายมือชื่อผู้รับจ้าง
12. ลายมือชื่อพยาน

สัญญาว่าจ้าง อาจเพิ่มรายละเอียดยิบย่อยลงไปได้ เช่น ความรับผิดของผู้รับจ้าง/ผู้ว่าจ้าง การจ้างช่วง เงินประกัน เป็นต้น

หากไม่มั่นใจเรื่องรายละเอียดในสัญญาจะเป็นผลดีหรือผลเสียต่อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือไม่ สามารถหาทนายความ ปรึกษาทนายความ ให้ช่วยเหลือหรือร่างสัญญาได้

แหล่งอ้างอิง

• กองกฎหมาย(2018)คำแนะนำเบื้องต้นสำหรับการทำสัญญากู้ยืมเงินและตัวอย่างแบบสัญญากู้ยืมเงิน Available at:http://abt.in.th/_files_aorbortor/011514/uploads/files/20181009151525_62872.pdf (Accessed: 13 July 2023). 
• Pongklam, W. (2020) สิ่งที่ลูกหนี้ต้องรู้! ก่อนตกลงทำ ‘สัญญากู้ยืมเงิน’. Available at: https://www.ofm.co.th/blog/สัญญากู้ยืม/ (Accessed: 13 July 2023). 
• Super user (2017) การซื้อขาย. Available at: https://www.cpao.go.th/กฎหมายน่ารู้/72-การซื้อขาย.html (Accessed: 13 July 2023). 
• สรุปขั้นตอนการโอนที่ดิน ณ สำนักงานที่ดิน พร้อมเอกสารการโอนที่ดิน อย่างละเอียด (no date) ความรู้เกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์. Available at: https://landprothailand.com/th/how-to-transfer-property-ownership/#- (Accessed: 13 July 2023).